Quan niệm của Lênin về thái độ của Đảng cộng sản đối với tôn giáo
Đối với Nhà nước, tôn giáo chỉ là việc tư nhân. Điều đó không có nghĩa đối với Đảng thì tôn giáo là việc tư nhân. Làm như thế là hạ thấp Đảng của giai cấp công nhân xuống trình độ của người thị dân “có tư tưởng tự do tầm thường nhất” - Hạng này sẵn sàng không theo bất cứ tôn giáo nào, nhưng lại cự tuyệt không chấp hành nhiệm vụ đấu tranh theo lập trường của Đảng để chống thứ thuốc phiện tôn giáo mê hoặc nhân dân[1].
Người nói, với những công nhân theo tín đồ Cơ Đốc, và những trí thức theo chủ nghĩa thần bí, những người cộng sản không gạt họ ra khỏi xô-viết và cũng không gạt họ ra khỏi Đảng. Chúng ta tin rằng, cuộc đấu tranh thực tế và công việc cùng nhau làm trong một hàng ngũ, trong một đội ngũ nhất định có thể làm cho tất cả những phần tử có sức sống tin vào chân lý của chủ nghĩa Mác và vứt bỏ những gì không có sức sống[2]. Những người mác-xít xóa bỏ tôn giáo không phải bằng cách tuyên chiến với tôn giáo, mà bằng phát triển kinh tế, tuyên truyền thế giới quan khoa học, xóa bỏ tình trạng nô lệ về kinh tế.
Lênin không cấm những tín đồ tôn giáo và những người tin ở tôn giáo gia nhập Đảng. Dĩ nhiên, khi họ tự nguyện gia nhập Đảng thì họ phải tự nguyện tuân thủ tôn chỉ, mục đích của Đảng[3].
Lênin chỉ thị, nhiệm vụ chung của tạp chí “Dưới ngọn cờ chủ nghĩa Mác” là “Cơ quan ngôn luận của chủ nghĩa duy vật chiến đấu, phải tiến hành không biết mệt mỏi việc tuyên truyền vô thần và đấu tranh cho vô thần”[4]. “Cần dành nhiều chỗ để tuyên truyền chủ nghĩa vô thần, để giới thiệu những sách báo nói về vấn đề ấy và để uốn nắn những sai lầm nghiêm trọng trong công tác về mặt này ở nước ta. Đặc biệt cần sử dụng các loại sách lớn, nhỏ mà nội dung có nhiều sự việc cụ thể và những sự so sánh chứng minh mối liên hệ gắn chặt những lợi ích giai cấp và các tổ chức giai cấp của giai cấp tư sản hiện nay với các tổ chức tôn giáo và các cơ quan tuyên truyền tôn giáo”[5].
Đối với giáo giới cũ, Người yêu cầu: phải nâng cao trình độ của giáo viên, mở rộng giáo dục, bằng nhiều hình thức tác động và thức tỉnh giáo giới cũ, lôi cuốn họ vào những nhiệm vụ mới, làm cho họ quan tâm đặt vấn đề sư phạm một cách mới mẻ, quan tâm đến các vấn đề tôn giáo[6].
Thái độ rõ ràng của Lênin là: Thủ tiêu hoàn toàn mọi mối liên hệ giữa giai cấp bóc lột với các tổ chức tôn giáo, truyền bá khoa học chống tôn giáo nhưng không xúc phạm tình cảm tôn giáo của nhân dân.
(Tham khảo thêm: Leenin toàn tập, Nxb Tiến Bộ, Mátxcowva, 1978-1981, Tập 7 tr 212, 213. Tập 12 tr 78, 79, 169, 175. Tập 15 tr 182 - 184. Tập 17 tr 21, 22, 510 - 526, 540, 541. Tập 28 tr700, 721, 722. Tập 33 tr 94, 187, 282. Tập 36 tr 668. Tập 37 tr 221. Tập 38 tr 117, 118, 143. Tập 40 tr 84. Tập 41 tr 366, 367, 519, 520. Tập 44 tr 148, 180, 183, 410. Tập 45 tr 30, 34, 416,575, 576. Tập 50 tr 361, 371, 438. Tập 51 tr 194, 224. Tập 52 tr 6, 139, 155, 180, 202, 305, 306. Tập 54 tr 270, 271, 275, 561).