Sau khi đọc xong truyện ngắn "chiếc lược
ngà" của Nguyễn Quang Sáng, em có những cảm xúc và suy nghĩ gì về nhân vật
bé Thu và tình cảm cha con trong chiến tranh ?
Gợi ý:
a. Bé Thu là một đứa trẻ hồn nhiên chân thật trong
tình cảm, mãnh liệt trong tình yêu thương cha (Tuy có phần ương ngạnh, bướng
bỉnh).
- Sự ương ngạnh của bé Thu thể hiện ở việc dứt khoát
không chịu nhận ông Sáu là cha. Đáp lại sự vồ vập của người cha, bé Thu lại tỏ
ra ngờ vực, lảng tránh. Ông Sáu càng muốn gần con thì đứa con lại càng tỏ ra
lạnh nhật, xa cách.
+ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn ngơ ngác
lạ lùng… khi ông Sáu đến gặp lặp đi lặp lại: ba đây con! Thì nó lạ quá, mặt
bỗng tái đi, chớp chớp mắt nhìn người đàn ông ??? (vẫn im lặng) như muốn hỏi,
rồi vụt chạy và kêu thét lên: Má! Má!
+ Trong hai ngày đêm tiếp theo, mặc kệ những lời
nói, cử chỉ âu yếm, làm thân, vỗ về tình cảm của anh Sáu, bé Thu một thực thờ
ơ, lạnh lùng đến mức bướng bỉnh, ngang ngạnh bất cần… Ông càng chiều thương, nó
càng lảng ra. Ông càng khao khát được nghe tiếng “ba” từ lòng con, nó càng cố
tình cự nự. (D/C: lúc cơm sôi một mình nó bé, không thể tự nhấc nổi để chắt
nước, nó sẽ phải cầu cứu người lớn giúp đỡ, người đọc cứ ngỡ rằng nó sẽ phải
chịu thua, không thể chiến tranh lạnh được nữa – nó buộc phải gọi ba… Nhưng
không. Nó vẫn không chịu cất lên cái tiếng mà ba nó từng mong mỏi. Nó vẫn hành
động theo sự bướng bỉnh, bất cần – tự mình làm lấy công việc nguy hiểm và quá
sức. Nghĩa là nó không chịu nhượng bộ…)
+ Khi bị ông Sáu tức giận đánh một cái thì nó bỏ về
nhà bà ngoại, khi xuống xuồng còn cố ý khua dây cột xuống kêu rộn ràng thật to.
- Sự ương ngạnh của bé Thu hoàn toàn không đáng
trách mà còn có phần đáng yêu. Đó là phản ứng tâm lý hoàn toàn tự nhiên của một
đứa trẻ có cả tính mạnh mẽ. Trong hoàn cảnh xa cách và trắc trở của chiến
tranh, nó còn quá bé nhỏ để có thể hiểu được những tình thế khắc nghiệt, éo le
của đời sống và người lớn cũng không ai kịp chuẩn bị cho nó đón nhận những khả năng
bất thườngm, nên nó không tin ông Sáu là ba chỉ vì trên mặt ông Sáu có thêm vết
sẹo, khác với hình ba mà nó đã được biết. Cô bé không tin thậm chí còn ngờ vực.
Cô bé không dễ tin người khác cả bạn của cha, cả mẹ xác nhận là cha nhưng không
ai tháo gỡ được thắc mắc thầm kín trong lòng mình thì cô bé chưa chịu thông.
Phản ứng tâm lý của em là hoàn toàn tự nhiên, nó còn chứng tỏ em có cá tính
mạnh mẽ, tình cảm của em sâu sắc, chân thật, em chỉ yêu ba khi tin chắc đó đúng
là ba. Chính cái thái độ quyết liệt ngang ngạnh đó lại là biểu hiện tuyệt vời
của tình cảm người con dành cho cha – người trong tấm hình chụp chung với má
em, một tình yêu chân thực, sâu sắc và mãnh liệt.
- Trong buổi sáng cuối cùng, trước giờ phút ông Sáu
phải đi xa thì thái độ và hành động của bé Thu đã đột ngột, thay đổi hoàn toàn.
Nó đã dành cho ba một tình cảm thật mãnh liệt. Nỗi nhớ mong với người cha xa
cách đã bị dồn nén bấy lâu, nay bùng ra thật mạnh mẽ và hối hả, cuống quýt, có
xen lẫn cả sự hối hận. Giờ đây người cha sắp phải đi xa, xe mẹ, xa con và tiếp
tục cuộc đời người lính gian khổ. Lần đầu tiên, Thu cất tiếng gọi “Ba” và tiếng
kêu như tiênég “xé”, không còn là tiếng kêu biểu lộ sợ hãi mà là tiếng nói của
tình yêu thương ruột thịt. Rồi nó vừa kêu vừa chạy xô tới, nhanh như một con
sóc, nó chạy thốt lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó, nó hôn lên ba nó
cùng khắp, hôn cả vết thẹo dài trên má như để nhận lỗi. Hai tay nó siết chặt
lấy cổ, chắc nó nghĩ hai tay không thể giữ được ba nó, nó dang cải hai chân rồi
cấu chặt lấy ba nó, và đôi vai nhỏ bé của nó run run. Thì ra trong đêm bỏ về
nhà bà ngoại, Thu đã được bà giải thích về vết thẹo làm thay đổi khuôn mặt ba
nó. Sự nghi ngờ bấy lâu đã được giải toả và ở Thu nảy sinh một trạng thái như
là sự ân hận, hối tiếc: “nghe bà kể nó nằm im, lăn lộn và thỉnh thoảng lại thở
dài như người lớn”. Giờ đây cô mới vỡ lẽ ra người cha của cô thật đẹp và thật
anh hùng. Cô bé không chỉ
yêu cha, thương cha mà còn tự hào về cha.
- Qua biểu hiện tâm lý và
thái độ, tình cảm, hành động của bé Thu, ta thấy đó là cô bé có tình cảm thật
sâu sắc, mạnh mẽ, nhưng cũng thật dứt khoát, rạch ròi. ở Thu còn có nét cá tính
là sự cứng cỏi đến mức tưởng như ương ngạnh, nhưng Thu vẫn là một đứa trẻ với
tất cả nét hồn nhiên, ngây thơ của con trẻ.
Hình ảnh bé Thu và tình yêu
cha sâu sắc của Thu đã gây xúc động mạnh trong lòng người đọc, để lại những ấn
tượng sâu sắc.
b. Về tình cảm cha con trong
chiến tranh:
- Tình cảm cha con trong
chiến tranh có những xa cách, trắc trở nhưng rất thiêng liêng và sâu sắc.
- Người đọc thực sự xúc động
về tình cảm của họ nhưng không khỏi có những trăn trở suy ngẫm.