Phân tích Hai đứa trẻ và Chí Phèo để chứng minh nhận định Sứ mệnh của con người là sống chứ không phải tồn tại
Hướng dẫn
| SỞ GD&ĐT THANH HÓA TRƯỜNG THPT ĐÔNG SƠN 2 ĐỀ CHÍNH THỨC | KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG LỚP 11 NĂM HỌC 2017-2018 MÔN THI: NGỮ VĂN Thời gian làm bài:180 phút Đề thi gồm: 01 trang |
ĐỀ CHÍNH THỨC
Câu 1 ( 8,0 điểm ):
Suy nghĩ của anh (chị) về quan niệm sống sau đây của Ra-bin-đra-nát Ta-go:
“Cõi đời hôn lên hồn tôi nỗi đau thương
Và đòi hỏi tôi đáp lại bằng lời ca tiếng hát”.
Câu 2 ( 12,0 điểm ):
Nhà văn Đức W. Gớt từng nói: “ Sứ mệnh của con người là sống chứ không phải tồn tại”.
Qua tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam và Chí Phèo của Nam Cao, anh ( chị ) hãy làm rõ ý kiến trên.
———— HẾT ————-
Họ và tên thí sinh:……………………………………..…Số báo danh:…………………
Chữ ký giám thị 1:…………………………..Chữ ký giám thị 2:……………..…………
| SỞ GD&ĐT THANH HÓA TRƯỜNG THPT ĐÔNG SƠN 2 ĐỀ CHÍNH THỨC | KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG LỚP 11 NĂM HỌC 2017-2018 MÔN THI: NGỮ VĂN Thời gian làm bài:180 phút Đề thi gồm: 01 trang |
ĐỀ CHÍNH THỨCHƯỚNG DẪN CHẤM
( Gồm 04 trang )
I.Yêu cầu chung:
– Thí sinh phải có kiến thức văn học và xã hội đúng đắn, sâu rộng; kĩ năng làm văn tốt; kết cấu bài viết rõ ràng; lập luận chặt chẽ, diễn đạt phải trong sáng, giàu hình ảnh và cảm xúc. Thí sinh có thể lựa chọn nhiều phương thức nghị luận và kết hợp nhiều thao tác lập luận để làm bài.
– Hướng dẫn chấm chỉ là những nội dung cơ bản, định hướng, giám khảo cần hết sức linh hoạt khi vận dụng hướng dẫn chấm; cẩn trọng và tinh tế đánh giá bài làm của thí sinh. Đặc biệt, chú trọng khả năng sáng tạo của bài viết.
II.Yêu cầu cụ thể:
| Câu | Nội dung | Điểm |
| Câu 1 | Giới thiệu câu nói của Tagore và thái độ sống, cách sống để đối mặt với “nỗi đau thương”. | 1,0 |
| – Cuộc đời không phải chỉ có hoa hồng, thảm nhung, ánh sáng nó còn có những vực sâu, bóng tối. Cho nên, trong cuộc sống, mỗi người đều phải đối mặt với nỗi đau thương mà cõi đời đem đến cho tâm hồn, trái tim mình; đó có thể là sự thất vọng, nỗi buồn thương,…Cuộc sống mang đến cho ta rất nhiều áp lực: công việc, sự nghiệp, gia đình, mối quan hệ đồng nghiệp, họ hàng…“đôi khi cuộc sống trở nên không chịu đựng nổi”. – Muốn sống có ý nghĩa, ta phải đáp lại những “nỗi đau thương” mà đời đem đến bằng “lời ca tiếng hát” tức là phải có thái độ sống lạc quan; yêu đời, sống bằng cả trái tim, tấm lòng. –> Trước những đau buồn, bất hạnh mà cuộc đời mang lại, ta cần sống lạc quan, yêu đời, sống chân thành và hết mình để sự sống thêm ý nghĩa, đẹp tươi. | 0,5 0,25 0,25 | |
| Lí giải vì sao “cõi đời hôn lên hồn ta nỗi đau thương” mà ta phải “đáp lại bằng lời ca tiếng hát”? | 2,0 | |
| – Nếu con người nhanh chóng gục ngã trước những nỗi đau thương thì con người sẽ không tồn tại được, không thể sống một cách có ý nghĩa; khi đó ta chỉ như một kẻ hèn nhát, yếu đuối, bị động, buông xuôi trên dòng đời và tất yếu bị huỷ diệt. (dẫn chứng minh họa) – Khi ta đáp lại bằng “lời ca tiếng hát”, ta sẽ có đủ tự tin, ý chí, nghị lực để vượt qua sóng gió cuộc đời, bởi tinh thần lạc quan, tình yêu cuộc sống là những năng lượng tinh thần vô giá, có sức mạnh diệu kì giúp con người thoát khỏi những bế tắc, khủng hoảng trong cuộc sống. (dẫn chứng minh họa) | 1,0 1,0 | |
| Bàn luận, mở rộng vấn đề | 3,0 | |
| – Đây là một quan niệm sống tích cực, một thái độ sống khỏe khoắn, một cách sống đúng đắn đem lại cho chúng ta nhiều bài học sâu sắc. – Phê phán những người bi quan, yếu đuối, thiếu bản lĩnh đã nhanh chóng bị sóng gió cuộc đời quật ngã, không thể đứng dậy sau thất bại, đau khổ. – Lạc quan song không nên huyễn hoặc, ảo tưởng. | 1,5 1,0 0,5 | |
| Liên hệ bản thân, rút ra bài học nhận thức và hành động. | 2,0 | |
| Câu 2 | Nhà văn Đức W. Gớt từng nói: “ Sứ mệnh của con người là sống chứ không phải tồn tại” Qua tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam và Chí Phèo của Nam Cao, anh (chị) hãy làm rõ ý kiến trên. | 12,0 |
| 1.Yêu cầu về kĩ năng: * Điểm 2,0: – Biết cách làm bài nghị luận văn học, kết cấu rõ ràng, lập luận chặt chẽ, văn trong sáng, cảm xúc. – Biết cách chọn và kết hợp nhiều thao tác lập luận phù hợp. – Cảm nhận sâu sắc ý nghĩa nhận định, biết chọn lựa dẫn chứng tiêu biểu trong tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam và Chí Phèo của Nam Cao, phân tích sâu sắc làm rõ nhận định của Gớt. * Điểm 1,5: – Biết cách làm bài nghị luận văn học, kết cấu rõ ràng, lập luận chặt chẽ, văn trong sáng. – Biết cách kết hợp các thao tác lập luận. – Hiểu rõ nội dung nhận định. – Biết chọn lựa dẫn chứng trong tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam và Chí Phèo của Nam Cao để phân tích làm rõ nhận định. * Điểm 1,0: – Kết cấu tương đối rõ ràng, lập luận tương đối chặt chẽ, văn rõ ý. – Hiểu nhưng phân tích, chứng minh chưa sâu nhận định. * Điểm 0,5: – Kết cấu chưa rõ ràng, lập luận chưa chặt chẽ, văn chưa rõ ý. – Hiểu nhưng phân tích, chứng minh chưa sâu nhận định. * Điểm 0: – Kết cấu chưa rõ ràng, kĩ năng kém. Chưa làm rõ nhận định. | 2,0 | |
| 2.Yêu cầu về kiến thức: – Thí sinh có thể linh hoạt trong cách trình bày nhưng cần đảm bảo các ý sau: | 10,0 | |
| a.Giải thích câu nói: -“ Tồn tại” là có mặt. Đây là bản năng sinh tồn sẵn có trong mọi sự vật.(0,5đ) – “ Sứ mệnh của con người là sống”: “ Sống ” không chỉ là sự có mặt trong cuộc đời mà con người sống là biết mơ ước vươn lên, biết yêu thương, sống lương thiện, sống có ích cho xã hội.(0,5đ) – Ý nghĩa câu nói: Con người được trao quyền đươc sống, sống phải biết ước mơ, sống có ích cho đời. Đó là cuộc sống có ý nghĩa.(1,0đ) | 2,0 | |
| b. Phân tích, chứng minh ý nghĩa câu nói qua hai tác phẩm: Hai đứa trẻ của Thạch Lam và Chí Phèo của Nam Cao. | 8,0 | |
| * Tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam: – Thạch Lam là một cây bút xuất sắc trong văn xuôi lãng mạn 1930-1945. Truyện ngắn của Thạch Lam đầy chất thơ, thường không có cốt truyện hoặc cốt truyện giản dị nhưng diễn tả tinh tế những cảm xúc mong manh trong tâm hồn nhân vật.(0,5đ) – “Hai đứa trẻ” chứa đựng thông điệp sống của con người đầy ý nghĩa: + Thạch Lam miêu tả chân thực, sinh động cuộc sống chìm khuất, mòn mỏi, quẩn quanh của những con người nhỏ bé nơi phố huyện bình lặng, nghèo khổ: (0,5đ) +) Trong cảnh ngày tàn, phiên chợ tàn, những kiếp người tàn với nhịp sống đơn điệu, tẻ nhạt. (0,25đ) +) Hình ảnh con người nơi phố huyện hiện lên với niềm trăn trở của nhà văn là họ đang sống hay tồn tại. (0,25đ) + Hơn hết, Thạch Lam khám phá trong thế giới tâm hồn của những con người nghèo khổ đó có những ước mơ thầm kín mà thiết tha về một cuộc sống tươi sáng (0,5đ) +) Mẹ con chị Tí, bác Siêu hàng phở, gia đình anh xẩm…biết quan tâm nhau, chờ đợi đoàn tàu từ Hà Nội về: “ Chừng ấy người trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hằng ngày của họ”. Hình ảnh đoàn tàu giúp cho họ có thêm hi vọng, niềm tin vượt lên cõi “tồn tại” để tiếp tục “ sống” có ý nghĩa. Họ có ý thức về sứ mệnh “sống” của mình. (0,5đ) +) Liên là đứa trẻ có tâm hồn ngây thơ, tinh tế: (0,5đ) Cảm nhận vẻ đẹp đượm buồn của buổi chiều quê. Có tình yêu quê hương. Tấm lòng yêu thương đối những người nghèo khổ. Luôn khát khao ánh sáng, nhớ về quá khứ tươi sáng để nghĩ đến tương lai tốt đẹp. vLưu ý: Chỉ cho trọn điểm khi thí sinh biết chọn lựa dẫn chứng tiêu biểu và phân tích sâu sắc các ý trên.Nếu chỉ phân tích được ý mà không có dẫn chứng thì đạt nửa số điểm. | 3,0 | |
| * Tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao: – Nam Cao là nhà văn hiện thực xuất sắc giai đoạn 1930-1945.Ngòi bút Nam Cao vừa tỉnh táo, sắc lạnh, nặng trĩu suy tư, vừa đằm thắm tình yêu thương. Nam Cao có sở trường diễn tả, phân tích tâm lí nhân vật. (0,5đ) – Tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao thể hiện sự tồn tại, sự sống của con người: + Chí là người nông dân lương thiện bị xã hội tàn bạo hủy hoại nhân hình và tước đoạt nhân tính. Sau khi ra tù, Chí Phèo tồn tại kiếp sống của quỷ dữ.(1,0đ) + Bằng trái tim nhân đạo của nhà văn lớn, Nam Cao đã để cho Chí Phèo trở về kiếp sống con người: Thị Nở đã làm hồi sinh bản chất tốt đẹp vốn có của người nông dân lương thiện, Chí Phèo khát khao hòa nhập với mọi người, để sống đúng với kiếp sống con người. (1,5đ) vLưu ý: Chỉ cho trọn điểm khi thí sinh biết chọn lựa dẫn chứng tiêu biểu và phân tích sâu sắc các ý trên.Nếu chỉ phân tích được ý mà không có dẫn chứng thì đạt nửa số điểm. | 3,0 | |
| * Đánh giá: – Cái nhìn nhân văn của Thạch Lam và Nam Cao là cảm thông với cuộc sống nghèo khổ và trên hết là trân trọng những khát vọng, ước mơ về cuộc sống tốt đẹp của con người, khẳng định bản chất tốt của con người luôn tồn tại trong bất cứ hoàn cảnh nào.(1,0đ) – Thông điệp sống đầy ý nghĩa: Sống là phải biết ước mơ, hi vọng, biết yêu thương. Sống đúng sứ mệnh của con người: sống chứ không phải tồn tại. (1,0đ) | 20 |
———— HẾT ———-
Theo Sachvanmau.com
